Neden İstanbul? Hiç Merak Ettiniz Mi?

İstanbul'a çağlar boyunca değişik adlar verilmiştir. Bu kent adları, kent tarihinin farklı dönemleriyle ilişkilidir. Bu adlar tarihsel sırayla, Byzantion, Augusta Antonina, Nova Roma, Konstantinopolis, Kostantiniyye, İslambol ve İstanbul'dur.

MÖ 667'de Antik Yunanistan'daki Megara şehir devletinden gelen Dor asıllı Yunan yerleşimciler bugünkü İstanbul üzerinde bir koloni kurdu ve yeni koloniye kralları Byzas veya Byzantas’ın şerefine Byzantion adını verdiler. Byzantium, orijinal adı Byzantion olan antik kentin adının 1. yüzyılda, kenti Romalılar ele geçirince, onlar tarafından Latinceleştirilmiş hâlidir.

Miladi 3. yüzyılın başında Roma İmparatoru Septimius Severus′un, oğlu Antonius (sonraki Roma İmparatoru Caracalla) şerefine kente verdiği kısa süreli addır.

330 yılında Roma İmparatoru I. Konstantin tarafından kent Roma İmparatorluğu'nun başkenti ilan edilince, kente Latince "Yeni Roma" anlamına gelen Nova Roma adını koydu.

337 yılında İmparator I. Konstantin'in ölümüyle kentin adı, onun şerefine "Konstantin’in kenti" anlamına gelen Konstantinopolis'e çevrildi. Konstantinopolis, Bizans İmparatorluğu boyunca kentin resmi adı olarak kaldı. 1453 yılında Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet önderliğinde Osmanlı İmparatorluğu tarafından fethinden sonra bile, Konstantinopolis, Batı'da kullanılan en yaygın ad olarak kaldı. İstanbul adı, ancak 1928'de Latin harflerine geçilmesi sonrası Batı dillerinde Konstantinopolis'in yerini almaya başladı.

Konstantinopolis'in Arapça şeklidir ve kentin İslam dünyasında bilinir hâle gelen ve en çok kullanılan adı olmuştur. Yunancada "Konstantin’in kenti" anlamına gelen Konstantinopolis'in aksine, Kostantiniyye Arapçada "Konstantin’in yeri" anlamına geliyordu.

1453 yılında Fatih Sultan Mehmet’in şehri fethetmesiyle birlikte İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu’nun başkenti oldu. Fetihten sonra şehir, İslambol olarak da anılmaya başlandı. Bu isim, “İslam’ın bol olduğu yer” anlamına gelir ve Osmanlı İmparatorluğu’nun İslam dünyasındaki liderliğini ve şehrin yeni dini kimliğini vurgular.

"Eis tin polin" tamlamasından geldiği sanılmaktadır. Bu tamlama, o dönem Yunancasında "şehirde", "şehrin içinde", "şehiriçi" gibi anlamlara gelmekteydi. Cumhuriyetten sonra resmi olarak kullanılmaya başlanan İstanbul isminin kökeni Rumca olup anlamı “şehre” demek olan “stan” ve “şehir” anlamında “polis” kelimelerinin birleşiminden gelmektedir. Peki, sizde neden 'Stanpolis' demişler? Çünkü buraya gelen insanlar, yolda şehre nasıl gidebileceklerini sorarlarmış. O yüzden de şehrin adı 'Stanpolis' olarak kalmış ve zamanla İstanbul'a dönüşmüştür.

Herkesin kendince bir İstanbul tanımlaması vardır elbet. Benim lügatımda ise İstanbul, içten içe zamanın acımasız döngüsüne yenik düşmüş bir güzellik kraliçesi gibidir; üzerinden rant elde etmek isteyenlerin elinde dış güzelliği günbegün heba olmuş ancak doğal güzelliğinden dolayı her daim o ilk günkü tacını takmış haliyle hafızalardaki yerini koruyan bir yıllanmış şarap...

Şehir Rehberi