Ferhat ile Şirin Aşıklar Müzesi

^2013 yılında yaptırılan müze, Ferhat ile Şirin efsanesindeki Ferhat’ın Şirin’e olan aşkı uğruna kilometrelerce uzunlukta dağları delerek su getirdiği kanal olarak bilinen "Ferhat Su Kanalı" mevkiinde bulunuyor.

^Türkiye’nin ilk ve tek Aşıklar Müzesi unvanına sahip bu müzenin bölümlerinde, Ferhat ile Şirin'den, Kerem ile Aslı'ya, Leyla ile Mecnun'dan, Mimar Sinan ve Mihrimah Sultan'a ve hatta Romeo ve Juliet'e kadar ulusal ve uluslararası çapta ünlenen aşk hikayeleri, üç ve iki boyutlu maket ve heykeller ile efsanelerin yaşandığı varsayılan döneme özgü dekorlar, ışık ve müzik eşliğinde sunuluyor.

^Haftanın her günü 8.00-17.00 arasında ziyaret edebilirsiniz.

Tarihi Ferhat Su Kanalı

^Geç Helenistik, Erken Roma Döneminde, Amasya şehrinin su ihtiyacını karşılamak için inşa edilen bu kanal 25 kilometreyi bulan uzunluktaki suyolu kayalara oyulmuş ve adeta bir labirent gibi tasarlanmış.

^Ferhat Dağının eteklerinde bulunması nedeniyle halk arasında bu su kanalı Ferhat ve Şirin Efsanesine de konu olmuş: Efsaneye göre Ferhat, Persler döneminde yaşamış ünlü bir nakkaştır (Osmanlı döneminde minyatür, ve diğer süsleme sanatlarıyla uğraşan sanatçılara verilen isim). Amasya Sultanı Mehmene Banu'nun kız kardeşi Şirin için yaptırdığı köşkün süslemelerini yaparken Şirin'i görür ve birbirlerine aşık olurlar. Ferhat, Şirin ile evlenme isteğini Sultan’a iletir ancak Sultan, kız kardeşini Ferhat ile evlenmesini istemez. Şirin ile evlenebilmesi için Elma Dağı'nı delip şehre su getirmesini şart koşar. Ferhat, aşkının arşa ulaşması nedeniyle dağları delmeye başlar. Mehmene Banu, dağı delip suyun akacağı kanalı tamamlamak üzere olan Ferhat'a Şirin'in öldüğü haberini ulaştırır. Ferhat, bu acı haber üzerine, elinde tuttuğu taş kazmasını havaya atar ve başına düşen kazma Ferhat’ın ölümüne sebep olur. Ferhat'ın acı haberini alan Şirin korku ve heyecanla olayın geçtiği kayalığa gelir. Ferhat'ın öldüğünü gören Şirin bu acıya dayanamaz ve kayalıklardan aşağı yuvarlanarak, o da orada hayatına son verir. Her ikisi de can verdikleri kayalıklarda yan yana gömülür. Rivayet odur ki, her bahar iki mezar üzerinde iki gül bitermiş ve tam birbirlerine kavuşmak üzereyken, mezarların ortasında bir kara çalı belirip iki gülün kavuşmalarını engellermiş.

Gökmedrese Camii

^Selçuklu eseri olan cami, medrese ve türbeden oluşuyor ve Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından 1267’de yaptırılmış.

^Sekizgen biçimli türbe kasnağındaki mavi sırlı tuğlalardan dolayı Gök Medrese adını aldığı kabul edilir.

^Orijinal kapısı, günümüzde Amasya Müzesi’nde sergilenen Gök Medrese'nin karşısında bir de Torumtay Türbesi var. Bu türbe 1278 yılında Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından yaptırılmış. Türbede Seyfeddin Torumtay’ın yanı sıra çocukları ve torunlarının da mezarları bulunuyor.

Halifet Gazi Türbesi

^Halifet Gazi, Anadolu Selçuklu Devleti'ne katılan ilk Türk beyliği olan Danişmend Beyliği’nin ortadan kalkmasının ardından Selçukluların hizmetine girmiş ve 1222 yılında Amasya valisi olmuş. Daha sonra Erzurum Valiliği de yapan Gazi, 1232 yılında bir sefer sırasında ölünce naaşı Amasya’ya getirilerek buradaki türbeye gömülmüş.

Amasya Arkeoloji Müzesi

^1958 yılında Amasya'da kurulmuş etnografya, arkeoloji ve mumya müzesidir. II. Beyazıt Külliyesi'nin medrese binasının iki odasındaki arkeolojik eserler ile İslami dönem mumyalarının bir araya getirilmesi ile 1925 yılında bir müze deposu kurulmuş ve bu depo da müzesinin temelini oluşturmuş.

^Türkiye'de içinde mumya bulunan ender müzelerden birisi olması dolayısıyla nev-i şahsına münhasır bir müze. Daha önce müzenin bahçesinde bulunan ve Selçuklu Sultanı I. Mesud’a ait olan türbe içinde sergilenen İlhanlılar Dönemi'ne ait 14. yüzyıldan kalan mumyalar müze içerisindeki özel bir bölümde sergileniyor. Mumyaların kime ait olduğuna gelecek olursak: Anadolu valisi Şehzade Cumudar, Amasya emiri İşbuga Noyan, İzzettin Mehmet Pervane ile cariyesi, erkek ve kız çocuklarına aitmiş. Bu mumyalar, Eski Mısır'dakilerden farklı olarak iç organları çıkartılmadan mumyalanan ilk Türk ve Müslüman mumyalar olma özelliğine sahip olduğundan bu bölümü ziyaret etmeyi unutmayın!

^Amasya Arkeoloji Müzesi'nde sergilenen bazı önemli eserlere de ayrıca değinmeden geçmemek lazım:

*Kayı Boyu Damgalı Pencere Kanatları: Amasya il sınırları içerisinde tespiti yapılabilen tek Kayı boyu damgası Amasya Müzesindeki bu pencere kanatlarında yer alıyormuş. Pencere kanatları üzerine işlenmiş Kayı boyu (Oğuz Kağan Destanı'na göre Oğuzların 24 boyundan, Kaşgarlı Mahmud'un Divân-ı Lügati't-Türk eserine göre ise 22 Oğuz boyundan ikincisi olan Kayı boyundaki Kayı sözcüğü güç, kuvvet ve kudret sahibi demektir) damgası özelinde bakıldığında ise buradaki uygulama, Osmanlı coğrafyasındaki tek örnek olması itibariyle önemini korumuş.

Kapının sağ ve sol kanadının üst panolarında Farsça, bir beyit yazılıdır ve bu beyitte der ki: “Âşıklar Kâbe’sidir bu makam, buraya noksan gelen tamamlanır.”

Orta kısımda I Y I sembolleriyle düzenlenmiş olan Kayı boyu damgası dikkat çekici detaylardan

*Fırtına Tanrısı Teşup Heykelciği: “Bin Tanrılı Halk” Hititlerin tanrılar topluluğunun Baş tanrısı Fırtına Tanrısı Teşup’un bronz heykelciği, arkeoloji literatürüne Amasya Heykelciği veya Hitit Fırtına Tanrısı Teşup heykeli olarak geçmiş. Bu heykelin, Hititlerin Doğantepe’deki kült yerine tapınma için getirmiş olabileceği düşünülüyor.

*Güneş Saati: Konik gövdenin yarısında 11 saatlik zaman dilimlerini gösteren kabartmalar mevcut ve bu kabartmaların beş tanesinin içine yarım saatleri gösteren uzun kanallı oyuklar açılmış.

*Amasya Elmalı Mozaik: Yapının kırsalda Roma Döneminde bir villa olarak yapıldığı ve uzun yıllar kullanıldıktan sonra, Doğu Roma Döneminde MS. 4. yüzyılın sonlarından itibaren şapele dönüştürülerek kilise olarak kullanıldığı düşünülmekte. Bu mozaik, aynı zamanda “Amasya Misket Elması”nın günümüzden 1700 yıl öncesinde de meşhur olduğunun bir simgesi olarak görülebilir...

*Aktarla Lahiti: Antik Çağda genelde varlıklı kişiler, öldükten sonra zengin kabartmalarla süslü lahitler içerisinde gömülürlerdi. Amasya Müzesi’nde sergilenen bu lahdin üzerinde Yunanca bir yazıt bulunuyor ve bu yazıttaki "temenni" de oldukça dikkat çekici. İncelemelerde bu yazıtta: "Saygı ve merhamet duygularıyla yaklaşanlar Tanrı'dan iyilik görsün. Ancak kötü niyetle yaklaşanlar, mezarı ele geçirmeye çalışanlar veya başka bir kötülük yapanlar için bu dünya basılmaz, denizler aşılmaz olsun. Çocuklarının, özellikle de eşlerinin hayrını görmesin, rızkı azalsın" şeklinde bir beddua yazılıymış! Yine, aynı zamanda mezarı korusun diye antik dönemde korku saçan ve Gorgo kızları olarak bilinen Medusa'nın kabartmaları da yapılmış. Tüm bunlar mezarın soyulmaması, içindeki ölü hediyelerinin alınıp çalınmaması, mezara zarar verilmemesi için yapılan bir çeşit uyarı niteliğinde yazılardır.

^Haftanın her günü 8.15-16.45 arasında ziyaret edebilirsiniz ve Müzekart da geçerli.

Sultan II. Bâyezid Külliyesi

^Sultan İkinci Bayezid Külliyesi 1485-1486 yılları arasında Osmanlı Sultanı II. Bayezid’in talimatıyla Amasya Sancak Beyi Şehzade Ahmed tarafından yaptırılmış.

^II. Bayezid'in Osmanlı saltanatının kendisine nasip olmasının bir şükranı olmak üzere bu külliyeyi inşa ettirdiği kabul edilir.

Minyatür Amasya Müzesi

^Pazartesi hariç haftanın her günü 8.00-18.00 arasında ziyaret edebilirsiniz.

^II. Bayezid Külliyesi’nin bir bölümünü oluşturan İmarethane Binası'ndadır. 2010 yılında hizmete açılmış.

^Amasya’nın neredeyse yüz yıl önceki halinin minyatür maketlerle yeniden inşa edildiği bir müze diyebilirim. 1914 yılında çekilmiş bir fotoğraftan yararlanılarak tasarlanan bu maket şehir, benzer örneklerinden farklı olarak yalnızca mekanları ve mimariyi yansıtmıyor; aynı zamanda Amasya’nın şehir yaşantısının sesli bir biçimde gösterimi de var.

^Madenüs Köprüsünün hemen yanında Eskiden Promenant Gezi Alanı olarak bilinen bu yol, şimdilerde Şehzade Yolu olarak adlandırılan bir gezi yoluna evrilmiş durumda.

^Bilindiği gibi Amasya şehzadeler şehri olarak nitelendiriliyor. Bunun sebebi çok sayıda şehzadenin eğitim için Amasya’ ya gönderilmiş olması aslında. Fatih Sultan Mehmet’ ten, II. Beyazıt’ a kadar çok sayıda şehzade bir nevi staj görmüş burada. Amasya Belediyesi de tarihe sahip çıkmak ve turizmi bir nebze hareketlendirmek için bu şehzadelerin büstlerini Yeşilırmak kenarında yer alan bir gezi yoluna yerleştirmiş. Eğer yolunuz bir gün Amasya’ ya düşerse bu gezi yolundan da bir geçin derim.

Şehzadeler Gezi Yolu

^Diğer adıyla Mahkeme Camii, bugünkü Bakırcılar Çarşısının arkasında yer alıyor. Adını burmalı minaresinden alan cami bitişiğindeki Selçuklu kümbeti ve Osmanlı dönemi minaresi ile dikkatleri üzerinde topluyor.

Burmalı Minare Cami

^1237 yılında Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı II. Gıyâseddin Keyhüsrev zamanında Ferruh b. Selçuk tarafından yaptırılan cami, günümüzde minaresinin yapım biçimiyle anılıyor ve Evliya Çelebi’nin Seyahatname'sinde de Mahkeme Camii ismiyle geçiyor.

^Minaresi ilk yapıldığında ahşap olan cami, 1590 yılındaki deprem ve 1602 yılında yaşanan yangında hasar görmüş ve 1730 yılında yaşanan büyük yangında ise tamamen yok olmuş. Bunun yerine yapılan minare bu kez taştan yapılmış ve dönerek minarenin etrafını dolanan yivlerin oluşturduğu bu yapıya artık Burmalı Minare, camiye de Burmalı Minare Cami denmiş.

Amasya Taşhan

^Amasya Taşhan 1699 yılında valilik görevi yapan Rahtuvan Hacı Mehmet Paşa tarafından yaptırılmış.

^Yapımından itibaren yaklaşık 200 küsur yıl hizmet veren han, 1915 yılında yaşanan büyük Amasya yangınında harap olmuş. Yangın sonrasında bazı yerleri tüccarlar ve Ziraî Donatım Kurumu tarafından depo olarak kullanılmış olan Taşhan, 2012 yılı sonunda restore edilmiş ve günümüzde otel olarak hizmet veriyor

^1483 yılında II. Bayezid’in kapı ağalarından Hüseyin Ağa tarafından yaptırılan bedesten, 1668 yılında yaşanan depremde büyük zarar görmüş. Uzun süre belli bir onarım görmeyen bina 1865 yılında zamanın Amasya valisi Ziya Bey’in Amasya’da başlattığı imar çalışmalarına dahil edilmiş.

^Yıllar içerisinde harabeye dönen ve yalnızca beden duvarları sağlam kalabilen bedestenin Yeşilırmak’a yakın olan bölümü 1950’lerde yıkılarak yerine iş hanı yapılmış.

Bedesten Kapalı Çarşı

^Diğer adıyla Şadgeldi Paşa Camii 1372 yılında Amasya Emiri Şadgeldi Paşa tarafından yaptırılmış. İlk zamanlarda camiiyi yaptıran kişini adıyla anılan Şadgeldi Paşa Camii, etrafında bulunan saraç dükkanlarından dolayı Çelebi Mehmet devrinden itibaren Saraçhane Camii olarak anılır hale gelmiş.

Saraçhane Camii

Pontus Kralları Kaya Mezarları

^Helenistik dönemde, Amasya’yı M.Ö. 302’den M.Ö. 26’ya kadar başkent olarak kullanan Pontus krallarına ait olan Kral Kaya Mezarları, Amasya Kalesi eteklerinde dikine uzanan kayalara oyularak yapılmış.

^Yeşilırmak Vadisi boyunca, irili ufaklı 21 mezar olduğu bilinmekle birlikte bunlardan sadece birkaçı günümüze gelebilmiş.

^Amasya Kalesi ile birlikte 2015 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’ ne kaydedilen kültürel varlıklar arasında.

^Bu kaya mezarları Anadolu’nun en anıtsal mezarlarından biri olarak kabul edilip dünyada da kaya mezarı geleneğinin seçkin örnekleri arasında gösterildiğinden ziyaret etmeden gitmeyin derim! Aşağıdaki ziyaret dönemlerine göre seyahatinizi planlayabilirsiniz:

*Yaz Dönemi: 15 Nisan – 2 Ekim 9.00 – 19.00

*Kış Dönemi: 3 Ekim – 14 Nisan 8.00 – 17.00

Amasya Harşena Kalesi

^Amasya il merkezinin kuzeyindeki Harşena Dağı üzerinde yer alan bu kale, bazı kaynaklara göre Pontus Kralı Mithridates tarafından yaptırılmış. Bazı rivayetlere göre ise Kumandan Karsan veya Harsana yaptırdığı için kale Harşana/Harşena ismini almış.

^Persler, Romalılar, Pontus ve Bizanslıların egemenlikleri döneminde birçok saldırıya uğrayan kale, her seferinde yeniden yapılmış. Oğuz Türk hanedanı olan Danişmendliler tarafından 1075'te Amasya'nın fethinden sonra önemli ölçüde restore edilmiş ve 18. yüzyıla kadar da kullanılan kale, bu yüzyıldan sonra artık askeri önemini kaybetmiş.

^Kaleyi yaz döneminde 9.00-19.00, kış döneminde ise 8.00-17.00 saatleri arasında ziyaret edebilirsiniz.

Amasya Saat Kulesi

^1865 yılında Amasya Valisi Ziya Paşa (Osmanlı İmparatorluğu'nda 19. yüzyılın en önemli devlet adamlarından birisidir ve Tanzimat edebiyatının en fazla eser veren yazarlarındandır) tarafından yaptırılan kule aynı yıl çıkan yangında hasar görmüş. İlk yapıldığı dönemden hemen sonra bir yangına daha maruz kalan kule, 1940 yılında bitişiğindeki ahşap köprünün yeniden yapılması sırasında yıkılmış. Bugünkü saat kulesi, 2002 yılında aslına uygun bir şekilde tekrar yapılmış.

Hazeranlar Konağı

^Amasya Defterdarı Hasan Talat Efendi tarafından 1865 yılında yaptırılmış olan bu konak, adını burada uzun süre oturan Hezeran Hanım’dan almış.

^12 Haziran 1984 yılında “Etnografya-Müze Ev” olarak ziyarete açılmış olan Hazeranlar Konağını haftanın her günü 8.15-16.45 arasında ziyaret edebilirsiniz. Müzekartınız varsa ücretsiz giriş yapabilirsiniz.

^Hazeranlar Konağı’nda sergilenen eserler arasında 19.yüzyıl yaşamını yansıtan giysiler, halı ve kilimler, konakta kullanılan günlük mutfak eşyaları ve ziynet eşyaları gibi malzemeler yer aldığından şehir kültürünü merak ediyorsanız ziyaret etmenizi öneririm.

Amasya Yalıboyu Evleri

^Yeşilırmak kenarında, tarihi sur duvarları üzerine inşa edilmiş bir yapıdır.

^Kiremitle örtülü biçimde yapılmış ve geleneksel Osmanlı evi mimarisini yansıtan bu evleri otantikliği nedeniyle görmeden geçmeyin!

Şehzadeler Müzesi

^Pazartesi ve Salı günleri ziyarete kapalıdır. Diğer günlerde ise 8:30-17:30 saatleri arasında ziyaret edilebilir.

^Duvarlarında yer alan özgün hat örnekleri; dokuması, renkleri ve motifleriyle geleneksel halı dokumacılığının en güzel örneklerini yansıtan ahşap tabana serili halıları özellikle görülmeye değer. 

^Müzede şehzadelikleri Amasya’da geçmiş olan Osmanlı Sultanlarının aslına uygun resimlerinden yola çıkarak yaptırılan heykeller ve kendi dönemlerini yansıtan kıyafetler yer alıyor.

^Müzenin üst katında bulunan 7 heykel, şehzadelik dönemlerini Amasya’da geçirdikten sonra Sultan unvanıyla Osmanlı tahtına oturmuş şehzade ve sultanlara (Yıldırım Bayezid Han, Çelebi Mehmet Han, II. Murat Han, Fatih Sultan Mehmet Han, II. Bayezid Han, Yavuz Sultan Selim Han ve III. Murat Han) aittir. Alt katta bulunan 5 heykel ise yine şehzadelik dönemlerini Amasya’da geçirmiş ancak Osmanlı tahtına oturamamış şehzadelere (Kanuni’nin oğulları Şehzade Mustafa ve Şehzade Bayezid, II. Murat Han’ın oğulları Şehzade Ahmet ve Şehzade Alaeddin ve II. Bayezid Han’ın oğlu Şehzade Ahmet) aittir.

Bayezid Paşa Camii

^Sadrazam Bayezid Paşa tarafından 1414 yılında yaptırılan camii, yapısı ve süslemeleriyle oldukça zarif bir görünüşe sahiptir. 

^Caminin en dikkat çekici bölümü kuzeyindeki bölümdür ki bu kısımda her bölümün üzeri Türk üçgenleriyle geçilen sekizgen kaideler (minarenin dışarıdan görülebilen en alt bölümü) üstündeki kubbelerle örtülüdür.

Sabuncuoğlu Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi

^İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytu ve hanımı Uduz Hatun adına Anber Bin Abdullah tarafından 1308 - 1309 yılında yaptırılmış.

^Anadolu'da müzikle tedavi yapılan ilk hastane olarak bilinen yapı İlhanlı Dönemi'nden günümüze ulaşan tek eserdir.

^Müzede, Fatih Sultan Mehmet döneminin önemli hekimlerinden Sabuncuoğlu Şerefeddin'in kendi yazmış olduğu ve ilk Türkçe cerrahi eser olan Cerrahiyyetü-l Haniye kitabındaki çizimlerden yola çıkarak yaptırılan 10 ayrı branştaki tıp aletlerinin ve tedavi metotlarının sergilendiği Sabuncuoğlu Salonu, cerrahi operasyonların yapıldığı Sabuncuoğlu Kliniği ve o dönemki hastalara uygulanan müzikoterapide kullanılan musikinin içerikleri hakkında detaylı bilgi edinebileceğiniz Müzik Tedavi Salonu var.

^2011 yılından itibaren müzeye dönüştürülerek Sabuncuoğlu Şerefettin Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi adını alan bu müzeyi Pazartesi hariç haftanın her günü 8.00-17.00 arasında ziyaret edebilirsiniz.

Mehmet Paşa Cami

^1486 yılında II. Bayezid’in oğlu Şehzade Ahmet’in lalası Mehmet Paşa tarafından yaptırılmış.

^Caminin ağaç oymacılığının en güzel örneklerinden biri olan kapısı Amasya Müzesi’nde sergileniyor. Yine caminin, kıvrak dal ve yaprak motifleri ile süslenmiş mermer minberi (Üzerinde hutbe okunan, merdivenli yapı), Türk mermer işçiliğinin nadir örneklerinden biri olarak kabul edilir.

Yörgüç Paşa Camii

^Cami 1428 yılında bir dönem Amasya'da Sancakbeyliği yapmış, daha sonra Çelebi Mehmet’in, oğlu Murat’ı küçük yaşta Amasya Sancakbeyliği'ne atamasıyla Şehzade Murat’ın lalası olarak Amasya’da kalan Yörgüç Paşa tarafından yaptırılmış.

Kapı Ağa (Büyük Ağa) Medresesi

^Sultan II. Bayezid kapı ağası Hüseyin ağa tarafından 1488 yılında yaptırılmış olan bu medrese Amasya’da yüksek derecede eğitim öğretimin yapıldığı yer olmuş.

^Selçuklu mezar anıtlarında görülen sekizgen şema ilk kez bu yapıda kullanılmış.

Saraydüzü Kışla Binası Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Merkezi

^Kışla şu anda Amasya İl Halk Kütüphanesi olarak kullanılıyor ve son katında Milli Mücadele Salonu yer alıyor.

^Mustafa Kemal Paşa'nın 1919 yılı Haziran ayında Amasya'ya geldiğinde konakladığı ve Amasya Genelgesinin kaleme alındığı yer olan Saraydüzü Kışla Binası bu tarihi hatıranın hak ettiği değere uygun bir şekilde Yeşilırmak kıyısında yeniden inşa edilmiş.

^Milli Mücadele Salonu'nda 12 Haziran 1919'da Mustafa Kemal Atatürk’ün Amasya’ya gelişi ve Kulistepe Mevkiinde heyetle karşılanma anı 12 adet bal mumu heykelle canlandırılmış. Sırf bu güzel enstantaneyi görmek için bile ziyaret edilir!

^Aşağıdaki ziyaret dönemlerine göre seyahatinizi planlayabilirsiniz:

*1 Nisan-1 Ekim: Pazartesi hariç her gün 8.30-19.00

*1 Ekim-1 Nisan: Pazartesi hariç her gün 8.30-19.00

Amasya - Köprüler

^Amasya'da Yeşilırmak'ın üzerinde yer alan ve şehrin iki yakasını birbirine bağlayan tarihi değere sahip köprüler bulunuyor. Hem işlevsel hem de görsel olarak şehre zarafet katan bu köprülere de kısaca bir değinelim...

^Alçak Köprü^

^Kemerlerin üzerindeki köprü tablası su yüzeyine yaklaştığından halk arasında Alçak Köprü olarak adlandırıla bu köprü, Roma Dönemi’nde M.S 2. yüzyılda, Antik Amasya Kalesi’nden karşı semtlere geçişi sağlamak amacıyla Yeşilırmak üzerine inşa edilmiş.

^Nehir yatağının yükselmesi sonucu köprü kemerleri aşağıda kaldığından Amasya Valisi Ziya Paşa tarafından 1865’te köprü kemerleri üzerine ayaklar inşa edilerek günümüze kadar gelmiş.

^İstasyon / Meydan Köprüsü^

^İlk olarak 1145 yılında Selçuklu Sultanı I. Mesud buraya bir köprü yaptırmış ancak bu köprü yaşanan deprem ve taşkınlara dayanamayarak yıkılmış. Pek çok onarımdan sonra günümüze ulaşabilen bugünkü köprü ilkinin kalıntıları üzerinde ve aynı mimari özelliklerle 1370’li yıllarda yapılmış.

 ^Dönemin Amasya Emiri Şadgeldi Paşa tarafından yapılmış olan köprü, 1824 yılındaki su taşkınında büyük zarar görmüş ancak 1828’de onarılarak yenilenmiş.

^Kesme taştan yapılmış ve kemerlerden oluşan köprü Amasya Kalesi’nin Meydan Kapısı denilen büyük kapısının önüne rastladığından Meydan Köprüsü olarak da bilinir.

^Kunç Köprü^

^Selçuklu Hükümdarı Sultan Mesut’ un kızı Hundi Hatun tarafından 12. yüzyılda yaptırılan köprünün adının Hundi Hatun isminden geldiği söylenir. Hundi ismi zaman içinde önce “Kundi” sonradan da “Kunç” veya “Künç” olarak söylenmiş.

^Köprü Kuş Köprü olarak da bilinen bu köprünün yapımında kesme taş ve tuğla kullanılmış. En belirgin mimari özelliği ise üç büyük ayağı birbirine bağlayan hemen hemen aynı büyüklükteki kemerlerin genişliğidir.

^Madenüs Köprüsü^

^Halkın, "Maydonoz" Köprüsü olarak da andığı bu köprü Sultan Bayezid Camisi önünde yer alıyor. İlk yapılış tarihi bilinmemekte birlikte birçok kez sel sularıyla boğuşup zarar görmüş ve son olarak 1968 yılındaki taşkında yıkılmış.

^İç Kale'nin Helkıs Kapısı civarında yer aldığı için bu isimle anılan köprü, Osmanlı Döneminde birkaç kez onarılarak kullanılmış. 1938 yılında yıktırılan ahşap köprü 1940 yılında bu defa betondan yapılmış.

^Günümüzde ‘Hükümet Köprüsü’ olarak adlandırılan, kuzey ucunda saat kulesinin yer aldığı bu köprü yine Roma Dönemi'nde yapılmış ahşap bir köprüymüş.

^Yeşilırmak’ın hemen kıyısında yer alan bu cami, Sultan II. Bayezid’in eşi ve Şehzade Ahmet’in annesi Bülbül Hatun tarafından 1510 yılında yaptırılmış.

^Aslında cami, hamam ve sıbyan mektebinden (Osmanlı İmparatorluğu'nda ilköğretim kurumlarına verilen genel ad) oluşan bir külliyenin parçası olarak inşa edilmiş.

Hatuniye Camii

^Hükümet Köprüsü karşısında bulunan caminin ilk yapım tarihi 1326, yaptıranı ise Taceddin Mahmud Çelebi’dir. Ahşap çatılı olan cami 1419 yılındaki depremde yıkılmıştır ve cami ikinci kez 1491 yılında, bu defa Defterdar Mahmut Bey tarafından yaptırılmış.

^Camiye bugün kullanılan adının verilmesine sebep olan bu onarımı Gümüşlüzade İbrahim Bey yaptırmış ve böylece camiye Gümüşlü Camii denmiş. Ancak bu da caminin son büyük onarımı olmamış, 1721 yılında bir yangın daha geçiren camiyi bu kez Mustafa Ağa onartmış.

Gümüşlü Camii

^Kendisi de Karabağlı olan Şeyh Hacı Mahmut Efendi tarafından, Azerbaycan’ın Karabağ ve Şirvan şehirlerinden yollanan yardımlar ve buralardan gelerek Amasya’ya yerleşenlerden toplanan yardımlarla, 1873-1895 yılları arasında yaptırılmış.

Azeriler (Şirvanlı) Cami

^Çilehane Camii 1413 yılında, Çelebi Mehmet’in emirlerinden Yakup Paşa tarafından yaptırılmış ve bugün cami olarak kullanılan yapı esas olarak bir Halveti Tekkesiymiş (Osmanlı idaresinin ilk döneminde Arnavutluktaki en yaygın tarikat).

Çilehane Cami

^1939 depreminden büyük zarar gören Çilehane 1964 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarılmış.

^15. yüzyılda 4 adet kare ayak üzerine tek kubbeli olarak inşa edilen Kurtboğan Türbesi, Fatih Sultan Mehmet’in hocası Akşemseddin’in babası Hamza Şami bin Mehmet’e aittir.

Kurtboğan Türbesi

^Kurtboğan isminin kökenine gelecek olursak: Şeyh Hamza'nın vefat ettiği günün gecesi bir kurt gelip kabrini açar. Yeni mezarları bularak ölüyü kabrinden çıkarıp parçalayan bu kurt bölgeye musallat olmuştur. Ertesi gün kabri ziyarete gelenler kurdun ölüsü ile karşılaşır. Şeyh Hamzanın eli de mezarın dışındadır. Ancak elin dışarıda kaldığı ve bütün çabalara rağmen mezar içerisine çekilmediği, sonra elin temiz bir şekilde yıkanması üzerine elin mezar içerisine çekildiği rivayet edilir. Bu hadise birkaç kez tekrarlanınca bu esrarengiz olaydan sonra Şeyh Hamza artık ‘Kurtboğan’ lakabıyla insanların hafızasındaki yerini alır.

^Buraya Aynalı Mağara denmesinin nedeni güneş vurduğu zaman mağaranın cephesinin parlamasıymış. İçindeki duvar resimleriyle de dikkat çeken bu mağara, 11. yüzyılda Bizanslı din adamları tarafından da kullanılmış. Bu duvar resimlerinde İsa’nın On İki Havarisi’nin tasvirleri de yer alıyor.

Aynalı Mağara

^Aynalı Mağara, M.Ö. 2. yüzyılda Helenistik Çağ'da Amasya'da yaşamış Mitra Rahibi Tes'in anıtsal mezarı olarak biliniyor. Mağaranın içinin çok geniş olması ve duvarlarda yer alan renkli resimler ve üzerindeki "Büyük Rahip Tes" yazısı bu mezarın Tes'e ait olduğunu desteklemektedir.

^Mağara ile ilişkilendirilen efsanenin adı ise Güzelce Kız efsanesi olarak biliniyor: Güzelce kız, dünyaca güzel bir kral kızıdır. Güzelliği karşısında herkesin nutku tutulduğundan genç kız hep peçeli gezer ve güzel yüzünü kimseye gösteremez. Artık evlilik çağına geldiğini düşünen babası, dört bir yana haberciler yollayarak kızını evlendireceğini bildirir. Kim kızının peçesini açıp güzelliğine dayanır, onu dünya gözüyle seyredebilirse kızını ona verecektir. Bu çağrı üzerinden dünyanın dört bir yanından birçok kişi Amasya’ya gelir. Amasya meydanında kurulan özel bölümde bulunan Güzelce Kız'ın yanına yaklaşan çok kişi çıkmaz ve yanına yaklaşanlar da peçesini kaldırmak istediğinde eli titrer ve bir türlü şeytanın bacağını kıramaz. Bu senaryo günlerce devam eder ancak artık bir gün delikanlının biri herkesin şaşkın bakışları arasında hiç tereddüt etmeden büyük bir özgüvenle Güzelce Kız'ın peçesini kaldırır. O an aralarında öyle bir elektriklenme olur ki bir ateş sarar adeta etrafı. Kimse ne olduğunu anlayamaz. Öyle ki, meydanda bulunanlar korkudan yerlere kapanır. Sonrasında ise sonsuz bir sessizlik içinden ikisinin de yan yana uzanmış şekilde cansız bedenleri gün yüzüne çıkar. İki gencin cesedi, şehre yakın yerdeki bağ ve bahçelikler yanında bulunan kaya mezar içinde iki ayrı odaya gömülür. Bu kaya mezarının dışı güneşle birlikte Güzelce Kız’ın yüzü gibi parlamaya başladığından ötürü artık bu kaya mezarın adı " Aynalı Mağara" olarak ünlenir.

^Caminin tavanında önceleri üzerleri kapatılmış olan ancak sonraki restorasyonlarda temizlenerek ortaya çıkartılan Hz. İsa ve dört havarisi Matta, Markos, Yuka ve Yuhanna’ya ait figürler bulunuyor.

Gümüş Maden Yeni Camii

^Amasya'nın en batısındaki ilçesi Gümüşhacıköy'ün Maden Mahallesi’nde bulunan caminin orijinal hali 19'uncu yüzyılın ortalarında burada inşa edilmiş bir kiliseymiş aslında.

Haliliye Medresesi

^Yine Gümüşhacıköy ilçesinde bulunan medreseyi Çelebi Sultan Mehmet’in Beylerbeyi Halil Paşa 1415 yılında yaptırmış.

^Kapalı avlulu olarak inşa edilen medrese, Osmanlı döneminde yapılan Selçuklu tarzı yapıların nadir örneklerinden kabul edildiğinden yolunuz merkezden uzaklara düşerse şayet, rotanıza ekleyebilirsiniz elbet.

Köprülü Mehmet Paşa Bedesteni & Saat Kulesi

^1660 yılında kendi adına yapılmış olan caminin yanına külliye de yapılmasını isteyen Köprülü Mehmet Paşa tarafından yaptırılmış. Yapıldığı dönemde bir kervansaray ve bedestenden oluşan bu külliyenin kervansaray kısmı zaman içinde yıkılmış, bedesten kısmı ise önemli onarımlardan geçerek günümüze ulaşabilmiş.

^Bedestenin doğusunda daire şeklinde bir saat kulesi bulunuyor. 1900 yılında yapılan orijinal kule 1943 yılındaki deprem sırasında yıkılmış, 1948'de aynı yerde ahşap bir kule daha inşa edilmiş. 1971'de bu kule yol çalışmaları kapsamında yıkılarak bir kule daha inşa edilmiş ancak de kule de yıkılmış ve 2009 yılında günümüzdeki kule dikilmiş.

Merzifon Bedesteni

^17. yüzyılda yapılan bedesten, Merzifon ilçe merkezinde Kara Mustafa Paşa Cami’nin hemen yanında yer alıyor.

^Merzifon Bedesteni, uzun yıllar boyunca dokuma atölyesi olarak kullanılıyormuş. Bugüne kadar pek çok tahribata uğrayan bedesten maalesef orijinalliğini gerektiği gibi koruyamamış. Tahribatlar sonrasında uzun süre tekel deposu olarak kullanılan Merzifon Bedesteninin onarımına 2000 yılında başlanmış.

^2006 yılında yeniden aslında uygun bir biçimde restore edilen bedesten, Merzifon’un Osmanlı iktisadi tarihindeki önemini vurgulayan en önemli yapılardan kabul edildiğinden yolunuz bu ilçeye düşerse ziyaret etmeden geçmeyin derim.

Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Camii

^Osmanlı sadrazamlarından Kara Mustafa Paşa tarafından 1666 yılında yaptırılmış.

^Şadırvanının süslemeleri oldukça dikkat çekicidir. Zileli Emin tarafından 1875 yılında oluşturulan b süslemelerde üç yerin resmedildiğine inanılır: İlki İstanbul’dur çünkü süslemenin detaylarında Galata ve Bayezid Kuleleri arası, Haliç ve Galata Köprüsü, Sultanahmet, Ayasofya ve Süleymaniye Camileri ve Çemberlitaş çizimleri gözükmektedir. İkinci süsleme ise Amasya’ya benzetilir ki Amasya Kalesi, nehirdeki su değirmenleri ve Bayezit Camii’ne benzer yapılar görülebilmektedir. Üçüncü sahnenin ise Viyana’nın kapılarını mesken tutan Osmanlı ordusunu tasvir ettiği düşünülür ki yine bir başka kısımda patlayan top ve silahların yanında çadırlar da görülmektedir.

Merzifon Saat Kulesi

^Merzifon’ un önemli tarihi eserlerinden biri olan Saat Kulesi, Amasya Valisi Ziya Paşa tarafından, 1865 yılında ilave edilmiş bir yapı aslında. 1414 yılında, Yıldırım Beyazıt’ ın oğlu Çelebi Mehmet tarafından yaptırılan medresenin giriş kapısının hemen üzerinde yer alan bu saat kulesi aslında bir minareden oluşuyor.

^Sultan Abdülmecit’ in her şehre bir saat kulesi kazandırılması fermanı ile inşa edilen kulelerden biri diyebiliriz aslında bu kuleye. Yolunuz düşerse bu sembolik yapıyı de es geçmeyin derim.

Merzifon Abide Hatun Camii

^Merzifon ilçesine bağlı Karamustafa Paşa Köyü'ndeki bu camiyi Kara Mustafa Paşa’nın annesi Abide Hatun 17'nci yüzyılda yaptırmış.

^Caminin en dikkat çekici yanı iç mekanında bulunan ve türünün en güzel örneklerinden olan ahşap nakış işlemeleri diyebilirim. İç mekanın ahşap kirişlerden oluşan tavanı bitki ve çiçek motifleriyle rengarenk süslenmiş ve bezemeleri bakımından en güzel Osmanlı eserleri arasında yer alan bu cami de görülmeye değer.

DOĞAL ROTALAR

Boraboy Gölü Mesire Alanı

^Tabiat Parkı, Amasya il merkezine 62 km uzaklıkta olup piknik, kamp, doğa yürüyüşü, deniz bisikleti, bitki ve yaban hayatı gözlemleme gibi faaliyetlere elverişli. Parkın içinde ayrıca konaklamaya uygun çok sayıda kır evi var ve aile ile konaklamaya da uygun.

^Zümrüt yeşili renginde tam bir doğa harikası olan bu gölü, ziyaret saatleri dönemsel olarak değişiklik gösterebilse de genel olarak haftanın her gününde sabahtan akşam saatlerine kadar ziyaret edebilirsiniz.

^Aslında küçük bir akarsuyun dışarıdan gelen yıkıntılarla tıkanması sonucu oluşmuş doğal bir set gölüdür.

GASTRONOMİK ROTALAR

Misket Eller Kadın Girişimi Kooperatifi

^El emeklerini ve hünerlerini bir kooperatif çatısı altında birleştiren kadın girişimcileri her zaman desteklememiz gerektiğine inandırım. Tam bu aynı motivasyonla 2019 yılında kurulan Amasya Misket Eller Kadın Girişimi Üretim ve İşletme Kooperatifi de hem ürün çeşitliliği ve kalitesi hem de misafirperverlik anlamında gönül rahatlığıyla gidebileceğiniz bir yer.

^Amasya özelinde yöresel ve coğrafi işaretli (Tüketiciler için ürünün kaynağını, karakteristik özelliklerini ve ürünün söz konusu karakteristik özellikleri ile coğrafi alan/bölge arasındaki bağlantıyı gösteren ve garanti işlevi gören kalite işaretidir.) lezzetleri tatmak isterseniz burayı mutlaka ziyaret etmelisiniz.  Misket elması reçelini ve zengin kahvaltısını denemeden gitmeyin!

Mis Amasya Tatlıcısı

^Haftanın her günü sabah 6:00-1:00 arasında açık.

^Kadayıflı baklavası, lokması, poğaçaları meşhur lezzetleri ancak pastaları ve sütlü-şerbetli tatlıları da epey ün salmış.

Amasya Anadolu Mantı Evi

^Mekan turistik bir bölgede bulunduğundan aracınızı biraz yakın bir yere park ettikten sonra yürüyerek gelmenizi öneririm çünkü mekanın önünde ya da etrafında otopark yok.

^Haftanın her günü 10:00-22:00 arasında açık.

^Türkmen mantısı, Sinop mantısı ve tabiiki de Kayseri mantısı gibi leziz seçeneklerin yanı sıra geleneksel Amasya mutfağından Toyga çorbası gibi alternatifler sizi karşılıyor.

^İki kadın girişimcinin el ele verip kurduğu bu işletme, Türkiye'nin Elmasları Ödülleri Yılın Kadın Girişimcisi, 2019-2020 Gold Faces Of Turkey Türkiye'nin En Kaliteli Mantı Evi ve Restaurantı, International City Award-Yılın Üstün Lezzet Ödülü gibi pek çok ödüle layık görülmüş...

Amaseia Mutfağı

^ İç mekan tarihi ve otantik eşyalarla süslenmiş; yani otantik bir ambiyansı var. Nehir kenarındaki masalara oturursanız da keyfiniz katlanacaktır...

^Haftanın her günü 9:00-22:00 arasında açık.

^Yarma, nohut ve süzme yoğurttan oluşan Toyga çorbası, baklalı dolma, Amasya yağlısı (hamur işi olan katmer) ve keşkek mutlaka denenmeli.

Galip Amasya Çörekçisi

^1970 yılından beri dedelerinden kalma çörekçilik zanaatini icra eden Galip Usta, “Amasya Çöreği” veya “Nohut Çöreği” olarak bilinen, nohut mayası ile mayalanan ve hamuruna ceviz ilave edilen bir çörek ile ün salmış.

^İmza lezzetleri ustasının tarifini kimseyle paylaşmadığını söylediği odun ateşinde pişen çörekleri ama Amasya yağlısı ve cevizli hashaşlı çörekleri de damak çatlatan türden.

^Pazar hariç her gün 8:00-18:00 arasında ziyaret edebilirsiniz. Gün içinde özellikle yoğun olmadan sabah gitmenizi tavsiye ederim.

Karadeniz Pastanesi

^Amasya'nın en kadim tatlıcılarından biri olan bu mekanı haftanın her günü 6:00-23:20 arasında açık.

^Yerel halkın atom diye seslendiği bezesi, kurabiyeleri, ekler pastası meşhur lezzetleri ancak poğaçaları da lezzet kartelalarının baş köşesinde yerini alıyor.

Rumi Usta'nın Yeri

^Tam bir esnaf lokantası sıcaklığında yöresel lezzetler peşindeyseniz haftanın her günü 5:00-18:00 arasında burayı ziyaret edebilirsiniz.

^Yolunuz Merzifon'a düşerse keşkeleri, tandırları, pilav üstü kuru fasülyeleri gibi meşhur lezzetlerini deneyin ama çorbaları da oldukça iddialı gözüküyor.

^Pazar günleri özellikle biraz geç vakitte gelirseniz (akşam 5'ten sonra mesela) keşkek bulamayabilirsiniz çünkü lezzetinden ötürü kalmama ihtimali yüksek oluyormuş. O yüzden hafta içi keşkek bulma şansınız biraz daha yüksek. Bir de mekan çarşı içinde olduğu için, çarşıya gelmeden park yeri bulmanızı öneririm.

Merzifon Sofrası

^Merzifon'a uğradıysanız bir başka tavsiyem de burada keşkek ve pide denemeniz olacaktır. Bu arada sütlaçları da oldukça iddialı gözüküyor.

^Belediyeye ait olduğundan fiyatlar uygun ve haftanın her günü 9:00-21:30 arasında açık.

Yorum ve Önerilerinizi Aşağıya Bırakabilirsiniz!

İçeriklerimi nasıl bulduğunuzu ya da görmek istediğiniz yeni konuları benimle paylaşın ki görüşleriniz, önerileriniz veya eleştirileriniz eşliğinde siteyi birlikte şekillendirelim.